به گزارش روابط عمومی اداره کل بهزیستی آذربایجان شرقی، سفر نظارتی رئیس اداره راهبری و توسعه خدمات مراکز مثبت زندگی سازمان بهزیستی کشور به استان آذربایجان شرقی، فرصت ارزشمندی بود برای حضور در عرصه عمل و مشاهده مستقیم فرایندهای خدمترسانی و رصد اثربخشی که امکان واکاوی عمیق نقاط ضعف و قوت و شناسایی دقیق ظرفیتهای قابل توسعه را فراهم میآورد و زمینهساز تدوین برنامهای مبتنی بر واقعیتهای میدانی برای شتاببخشی به کیفیسازی خدمات و استقرار الگوی یکپارچه خدمترسانی در سطح کشور میشود.
دکتر عقیلی در این نشستها، بر چهار محور کلان تأکید کرد: تحول در معماری خدمترسانی از طریق استقرار "پرونده واحد مددجو"، استقرار نظام نظارتی پیشرفته مبتنی بر رتبهبندی عملکردی، تحقق عدالت سازمانی در توزیع منابع و دسترسی به خدمات و توانمندسازی ساختاری مراکز از طریق توسعه سرمایه انسانی و زیرساختها.
از دستاوردهای عملیاتی این گفتگو میتوان به تدوین دستورالعمل اصلی مراکز، طراحی شیوهنامههای تخصصی، برنامهریزی برای افزایش ظرفیت مراکز و تعامل سازنده با مجلس برای تأمین اعتبارات اشاره کرد. این اقدامات، گام بلندی در راستای نهادینهسازی نظام خدمترسانی یکپارچه، هوشمند و عادلانه به شمار میرود.
آنچه در ادامه میخوانید، گزارشی جامع از نشست خبری و مهمترین محورهای مطرح شده توسط رئیس اداره راهبری و توسعه خدمات مراکز مثبت زندگی ستاد بهزیستی کشور، در جریان سفرکاری و نظارتی به استان آذربایجانشرقی است . در این نشست، دکتر عقیلی ضمن تشریح جزئیات این سفر، به تبیین برنامههای آتی مراکز مثبت زندگی پرداخت.
جزئیات سفر نظارتی به آذربایجان شرقی
آیدا عقیلی، رئیس اداره راهبری و توسعه خدمات مراکز مثبت زندگی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به برنامه فشرده بازدید از مراکز مثبت زندگی در این استان گفت: در راستای نظارت، هدایت و ارتقای عملکرد مراکز مثبت زندگی، بلافاصله پس از ورود به تبریز، بازدید از چهار مرکز مثبت زندگی در این شهر را آغاز کردیم و روز بعد نیز از ساعت ۷:۳۰ صبح با سفر به شهرستانهای مراغه، عجبشیر و بناب، بازدیدها را ادامه دادیم که در مجموع از ۱۳ مرکز، بازدید فنی صورت گرفت.
وی افزود: همچنین در نشست صمیمی و تخصصی با اعضای هیئت مدیره کانون مراکز مثبت زندگی و کارگروه مراکز مثبت زندگی استان با حضور اعضای شورای اداری بهزیستی و روسای مراکز مثبت زندگی استان، مسائل، چالشها و راهکارهای مختلف مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
اهداف سفر؛ نظارت، هدایت و اصلاح
وی هدف اصلی این سفر را نه تنها نظارت، بلکه «هدایت و اصلاح» عنوان کرد و افزود: در این سفر به ارزیابی همزمان عملکرد سه رکن ستاد کشوری، ستاد استانی و خود مراکز پرداختیم تا با شناسایی نقاط قوت و ضعف، برنامه اصلاحی گامبهگام تدوین کنیم.
تمرکز بر اصلاح و ارتقای عملکرد
وی با اشاره به نتایج بازدید از تعدادی از مراکز مثبت زندگی در شهرستانها اظهار داشت: هماهنگیهای بسیار خوبی در استان شاهد بودیم . عملکرد برخی مراکز، فراتر از انتظار و بسیار مطلوب بودند و بعضی مراکز دیگر نیز نیازمند دریافت راهنمایی و راهکارهای اصلاحی برای رفع تدریجی مشکلات بودند.
عقیلی خاطرنشان کرد: تمرکز اصلی ما بیشتر بر بررسی نقاط ضعف و قوت مراکز، عملکرد ستادهای استانی و شهرستانی و همچنین ارزیابی هماهنگیهای درونسازمانی بود.
وی با تأکید بر رویکرد اصلاحمحور این بازدیدها افزود: هدف اصلی، ارائه راهکارهای اصلاحی و برنامهریزی برای ارتقاء سطح خدمات مراکز مثبت زندگی است.
رئیس اداره راهبری و توسعه خدمات مراکز مثبت زندگی سازمان بهزیستی کشور اظهار داشت: ما باید در استانها، ادبیات و عملکرد مشابه، یکپارچه و کارآمد و در سطح بهره وری بالا داشته باشیم. این مراکز که در قالب شبکه ای در محلات و با مشارکت شرکای کاری ایجاد شدهاند، در واقع بازوان اجرایی سازمان به شمار میروند.
عقیلی از دعوت کارشناسان استانهای همجوار برای همراهی در این بازدیدها خبر داد و گفت: با توجه به محدودیت زمان و منابع، امکان بازدید از همه استانها وجود ندارد؛ بنابراین، در هر سفر، از کارشناسان استانهای همجوار دعوت میکنیم تا ضمن همراهی، تبادل دانش و تجربه میان استانها و ستاد کشور صورت گیرد.
برنامهریزی برای بهبود مستمر
وی با اشاره به ضرورت ارتقای تدریجی مراکز اظهار داشت: مراکز مثبت زندگی باید در هر جایگاهی که هستند، گامبهگام ارتقاء یابند. برای این منظور، برنامههای کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت باید توسط مدیران استانی و شهرستانی تدوین شود. فرآیند بهبود عملکرد باید هر شش ماه برای تمامی مراکز تعریف شود.
مراکز مثبت زندگی؛ بازوان اجرایی سازمان
عقیلی نقش کلیدی این مراکز در اجرای برنامههای سازمان بهزیستی را چنین توصیف کرد: مراکز مثبت زندگی بهعنوان بازوان اجرایی سازمان در سطح محلات فعالیت میکنند. با بیش از ۲۵۰۰ مرکز در سراسر کشور، نقش مهمی در افزایش دسترسی مددجویان و اجرای طرحهای سازمان دارند. مددجویان دیگر نیازی به مراجعه به مراکز شهرستانی یا استانی ندارند و مسایل آنها توسط مددکاران بررسی و تحلیل شده و میتوانند خدمات لازم را در محل زندگی خود دریافت کنند.
ظرفیتسازی محلی با مشارکت مردمی
وی با تأکید بر اهمیت استفاده از منابع محلی گفت: مراکز مثبت زندگی باید با همکاری معاونت مشارکتهای مردمی، از ظرفیتهای محلی مانند گروههای جهادی، مساجد، هیئتها و اصناف و .. برای رفع نیازهای مددجویان بهرهبرداری کنند. مراکز باید نیازهای مددجویان را بهصورت مستمر احصا کرده و آماده ارائه به استان و شهرستان باشند تا در صورت دریافت اعتبارات، بلافاصله اقدامات لازم انجام شود.
مددکاری فعال با نگاه خانوادهمحور
دکتر عقیلی بر اهمیت مددکاری فعال و حضور مددکاران در منازل مددجویان تأکید کرد: ما باید مسائل را در دل خانواده ببینیم و نظام مسایل خانواده را بررسی و راهکار ارایه کنیم نه خود فرد را . اگر فرزند معلولی در خانوادهای با پدر معتاد زندگی کند، منابع حمایتی بدون درمان پدر ممکن است بیاثر یا حتی آسیبزا باشند. بنابراین، برنامههای درمانی و ارجاعی برای اعضای خانواده نیز باید در دستور کار مراکز قرار گیرد و در حقیقت بتوانیم آسیب را کاهش بدهیم.
خانوادهمحوری؛ ستون اصلی خدمات مددکاری
عقیلی با اشاره به رویکرد خانوادهمحوری مراکز مثبت زندگی گفت: یکی از اصول بنیادینی که مراکز مثبت زندگی براساس آن شکل گرفتند، توجه به نظام مسائل خانواده است. مددکاران ما به صورت فعال به منازل مددجویان مراجعه میکنند و مسائل را در بستر خانواده بررسی میکنند. در نظارتهای ستادی و استانی، عملکرد مددکاران از این منظر بهطور دقیق ارزیابی میشود تا اطمینان حاصل شود که برنامههای مداخلهای متناسب با شرایط خانوادگی مددجو، طراحی شدهاند.
وی با تأکید بر اینکه یکی از اهداف اصلی راهاندازی این مراکز، ارتقای کیفیت دادهها و افزایش دقت آماری در سازمان بهزیستی است، اظهار داشت: با اجرای نظام پرونده خانوادهمحور، اطلاعات مربوط به مددجویان و نوع خدمات ارائهشده با شفافیت و دقت بیشتری ثبت میشود؛ امری که زمینهساز سیاستگذاریهای مؤثرتر و تخصیص عادلانهتر منابع خواهد بود.
محلهمحوری و اقدامات اجتماعمحور
رویکرد دوم، محلهمحوری است. مراکز مثبت زندگی موظفاند در محلات تحت پوشش خود، اقدامات پیگیرانه، پیشگیرانه و توانمندساز اجرا کنند. بسیاری از این مراکز، اکنون مدیریت ۱۰ تا ۳۰ روستا را برعهده دارند و به صورت فعال به این مناطق مراجعه کنند. هرچند در سالهای اخیر برخی چالشها مانع اجرای کامل برنامههای اجتماعمحور شدهاند، اما طرحهایی نظیر ۲۰۲۰، مانا، ۳۳۰ محله و برنامههای توانبخشی مبتنی بر جامعه (cbr) و.. همچنان در حال اجرا هستند. این را عقیلی گفت.
مددکاری فعال و هوشمندسازی خدمات
وی با اشاره به تحقق رویکرد مددکاری فعال اظهار داشت: خوشبختانه مددکاری فعال در مراکز مثبت زندگی بهخوبی محقق شده است. با این حال، در حوزه هوشمندسازی و الکترونیکیسازی خدمات، هنوز با چالشهایی مواجه هستیم. مشکلاتی مانند چندسامانهای بودن و عدم یکپارچگی اطلاعات، با دستور مستقیم ریاست محترم سازمان در حال پیگیری و رفع هستند و امیدواریم به زودی شاهد رفع این موانع باشیم.
در ادامه نشست خبری، دکتر عقیلی به تشریح رویکردهای بنیادین مراکز مثبت زندگی پرداخت و اهداف کلان این مراکز را در قالب بازمهندسی خدمات سازمان بهزیستی کشور تبیین کرد.
بازمهندسی خدمات بهزیستی با محوریت «پرونده یکپارچه»
رئیس اداره راهبری مراکز مثبت زندگی، فلسفه وجودی این مراکز را «بازمهندسی خدمات» عنوان کرد و گفت: «هدف ما ایجاد شبکهای منسجم برای ارائه خدماتی یکپارچه و باکیفیت و جلوگیری از موازیکاری بود.
بزرگترین دستاورد این طرح، ادغام پروندههای جداگانه مددجویان بود. وی توضیح داد: دیگر مددجو یک پرونده توانبخشی، یک پرونده اجتماعی و یک پرونده پیشگیری ندارد؛ بلکه در قالب یک «پرونده واحد» است و خدمات لازم را بدون توجه به حوزه فنی ارائهدهنده، به صورت یکجا دریافت میکند و تمام خدمات در نزدیک ترین محل سکونت به مددجو ارایه می شود.
وی افزود: مرکز مثبت زندگی همچون ظرفی است که تمام حوزه های اجتماعی، توانبخشی و توانمندسازی و ..، در آن تجمع شده اند و این ظرف در اختیار مددجویان و جامعه هدف قرار می گیرد و این کار بسیار بزرگی بود که محقق شد و این تحول، گامی در مسیر کارآمدی بهزیستی است.
عدالتمحوری؛ سیاست راهبردی بهزیستی
در پاسخ به پرسشی در باره ابعاد و متناظرسازی اهداف وجودی مراکز مثبت با ۱۲ گام نوین و تحولی سازمان، دکتر عقیلی بر اصل عدالتمحوری به عنوان سیاست راهبردی تأکید کرد و گفت: عدالت را در دو بعد دنبال میکنیم: نخست، عدالت در دسترسی مددجویان به خدمات ازطریق استقرار مراکز در محلات و روستاها؛ و دوم ، عدالت در توزیع منابع و طرحها میان مراکز مختلف.
وی در ادامه افزود: در واگذاری طرح ها نباید تنها مراکزباسابقه بهره مند شوند؛ بلکه باید فرصت رشد برای مراکز نوپا نیز فراهم شود.
هدف اصلی، رشد هماهنگ و متوازن همه مراکز است. که این امر مستلزم آموزش های کاربردی و تخصصی است و تلاش داریم این آموزش ها را به صورت فراگیر به تمامی مراکز تسری و تعمیم دهیم ..
توانمندسازی و نقش تسهیل گران اشتغال
وی در خصوص دیگر گام های ۱۲ گانه تحولی و توانمندسازی سازمان اظهار داشت: در بازدیدهای اخیر از مراکز، مشاهده می کنیم که تسهیلگران اشتغال چقدر خوب عمل کرده اند و مشتاقانه و پیگیرانه ، نتایج قابل توجهی رقم زده اند. این موفقیت ناشی از نزدیکی بیشتر به مددجویان ایجاد تعامل موثر با آنان است.
تدوین دستورالعملهای جدید برای ارتقای مراکز مثبت
این مقام مسئول از تدوین دستورالعمل نهایی مراکز مثبت زندگی خبر داد و اعلام کرد: دستورالعمل نهایی مرکز مثبت زندگی به زودی ابلاغ خواهد شد. به دنبال این دستورالعمل، شیوهنامههای تخصصی شامل «جذب مشارکتهای مردمی»، «مددکاری»، «اقدامات اجتماعمحور» و مهمتر از همه، «شیوهنامه نظارت و رتبهبندی مراکز» نیز تا پایان سال جاری منتشر میشوند.
رتبهبندی مراکز براساس عملکرد؛ مبنای واگذاری طرحها و پرداختها
عقیلی با اشاره به تحول در نظام نظارتی، گفت: از این پس، رتبه بندی مراکز مثبت زندگی بر اساس عملکرد مددکاری و کیفیت خدمات، انجام خواهد شد. واگذاری طرحهای جدید و حتی میزان پرداختها به مراکز، مستقیماً به رتبه آنها وابسته خواهد بود. این اقدام، گامی مهم برای رقابت سالم میان مراکز است.
مدیریت تراکم پروندههای مراکز مثبت زندگی
عقیلی در پاسخ به پرسشی درباره تراکم پروندهها در برخی مراکز، با اشاره به اینکه ما در سال پنجم تاسیس مراکز مثبت هستیم، اظهار داشت: در دو سال گذشته، با ورود حدود ۵۰۰ هزار پرونده پشت نوبتی به سیستم مستمری بگیران سازمان، فشار قابل توجهی به بهزیستی وارد شد. این موضوع نیازمند برنامه ریزی دقیق و اصلاحات ساختاری متناسب است که در حال انجام است.
وی با تشریح جامع شیوه نامه توزیع پرونده، از پیگیریهای جدی برای حل این چالش خبر داد و گفت: خوشبختانه تعامل سازمان با برنامه و بودجه مطلوب بوده و با همکاری مجلس شورای اسلامی در حال پیگیری تخصیص اعتبارات لازم برای افزایش ظرفیت مراکز هستیم. بر اساس دستورالعمل جدید، ظرفیت هر مرکز به ۶۰۰ پرونده افزایش مییابد و سهم هر مددکار نیز به ۲۰۰ پرونده خواهد رسید. وی تصریح کرد که اجرای این امر منوط به تصویب و تامین اعتبارات لازم است.
وی افزود: در جلسه اخیر با کمیسیون اجتماعی مجلس، توضیحات کاملی ارائه و قول مساعدت مجلس برای تخصیص ردیفهای اعتباری لازم گرفته شد.
دکتر عقیلی از مدیران استانی خواست تا ارتباط موثری با نمایندگان مجلس برقرار کنند تا با «همافزایی و هم راستایی» ، بتوان این مشکل را در کوتاهترین زمان ممکن، مرتفع ساخت.
تعهد به بهبود وضعیت معیشتی مددکاران
در پایان، دکتر عقیلی با قدردانی از اقدامات استان آذربایجان شرقی، بر اهمیت بهره گیری از ظرفیت و پتانسیل کانون مراکز مثبت زندگی استان، تأکید کرد و گفت: مراکز مثبت زندگی به عنوان بازوان اجرایی قدرتمند سازمان بهزیستی، نقش حیاتی در ارائه خدمات به جامعه هدف ایفا میکنند و ما تمام تلاش خود را برای توانمندسازی هرچه بیشتر این مراکز به کار خواهیم بست.
وقتی دست در دست هم کرامت میآفرینیم
سخن پایانی آنکه، تحقق آرمانهای بلند سازمان بهزیستی برای ارتقای کیفیت زندگی جامعه هدف، در گرو "همافزایی، همدلی و همگرایی" تمامی نهادهای تصمیمساز، شرکای کاری و آحاد مردم است. آنچه امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم، تبدیل ارادههای پراکنده به حرکتی یکپارچه و ملی است؛ حرکتی که از مسیر تفاهم و اشتراک مساعی، بر پیچیدهترین چالشهای حوزه اجتماعی فائق خواهد آمد.
در پرتو این باور جمعی و با توکل به خداوند متعال، میتوان به آیندهای روشن امیدوار بود؛ آیندهای که در آن، استقرار کامل نظام خدمترسانی هوشمند، عادلانه و مبتنی بر کرامت انسانی را در اقصی نقاط میهن عزیزمان شاهد خواهیم بود.
در چنین چشماندازی، مراکز مثبت زندگی، بی تردید به کانونهای پویای مهرورزی و توانمندسازی بدل شده و بهبود مستمر کیفیت زندگی تکتک هموطنان، آرمان محققشده همه ما خواهد بود. انشاءالله
نظر شما